Jan Lucjan Wyciślak: Kto w Normandii zniszczył czołg Michaela Wittmana

Komentarz do problemu: kto w Normandii zniszczył czołg Michaela Wittmana.

Stan obecnej wiedzy na ten temat ilustrują cytowane poniżej fragmenty artykułów tematycznych.
Stan ten poddają w wątpliwość relacje polskich dowódców bezpośrednich obserwatorów zdarzeń z dnia 8 sierpnia 1944r:

8 sierpnia rano Operacja Totalize

12:30 Wittmann wraz z towarzyszącą mu drużyną Tygrysów ruszył w stronę wyznaczonego celu. W krótkim czasie wdał się w wymianę ognia z Shermanami należącymi do 4 Kanadyjskiej Dywizji Pancernej, która również podążała do tego miasta. Po wybiciu wrogich pojazdów, Tygrysy znów ruszyły w kierunku wyznaczonego celu. W odległości 800 metrów czołgi niemieckie dostrzegły następny oddział złożony z czołgów Sherman-Firefly, należących do Szwadronu „A”, 1 Królewskiej Gwardii Northamptonshire. Nastąpiła kilkunastominutowa wymiana ognia, w czasie, której około godziny 12:47 eksplodował, jako drugi, czołg #007 /Wittmana/

- zrobiła to przy pomocy jednego Shermana 33 BPanc brytyjskiej 7 Dywizji Pancernej „Szczury Pustyni” (tej z Villers-Bocage). Wg. tej wersji stojący w godzinach dopołudniowych na przedpolu obok drogi N 158, którą miała przebiegać oś natarcia Polaków ,Sherman VC Firefly sierżanta Gordona zniszczył w ciągu 20 minut całą 2 kompanię ciężkich czołgów batalionu s.SS Pz.Abt.101dowodzoną przez Wittmana ,łącznie 5 Tygrysów , zanim ta zdołała dotrzeć do polskich formacji.
W polskich oddziałach nikt jednak takiej bitwy na przedpolu nie zauważył.

Oprócz wspomnianych wyżej dwóch jednostek, które prowadziły bezpośrednią walkę z drużyną Tygrysów, do tego faktu przyznawały się jednostki, które nawet nie były w pobliżu całego zdarzenia, m. in.: brytyjska 33 Niezależna Brygada Pancerna oraz polska 1 Dywizja Pancerna.

Z badań jakie przeprowadzono nad wrakiem #007 wynika jednoznaczna opinia, że zniszczenie czołgu nastąpiło w skutek eksplozji silnika, paliwa ,a następnie amunicji, które spowodowały tak silną detonację, która odrzuciła masywną wieżę na kilkadziesiąt metrów. Co jest najdziwniejsze - z tyłu i boków pojazdu nie było widać żadnych oznak naruszenia pancerza przez pociski czołgów alianckich. Najbardziej prawdopodobnym scenariuszem okazuje się wówczas atak lotniczy dokonany przez zabójcze dla czołgów Typhoony Mark IB należące do RAF. Rakieta wystrzelona z samolotu przebiła 25mm pancerz osłony silnika i to spowodowała totalną destrukcję niemieckiej maszyny. Tego samego dnia samoloty tego typu zniszczyły ponad 130 niemieckich pojazdów.

Wypowiedzi polskich dowódców obserwatorów tego dnia można znaleźć w licznej literaturze tego okresu. Żaden z nich nie wspomina o zniszczeniu czołgu Wittmana. Stwierdzają jedynie fakty - jak wyglądało pole bitwy i kto był na nim obecny w dniu śmierci załogi „Tygrysa 007”:

• na przedpolu które pilnie obserwowali przynajmniej od godz. 8.00 rano nie było żadnych brytyjskich sił pancernych, ani też nie rozgrywała się żadna potyczka, którą na pewno by zauważyli
• jednym z celów obserwacji przed rozpoczęciem boju była potrzeba nawiązania kontaktu z ewentualnymi jednostkami alianckimi na przedpolu by uniknąć zniszczenia ich w przypadku nie rozpoznania tychże podczas ataku
• nie wysyła się żadnych patroli pancernych na przedpole przed nadejściem wyprawy bombowej, bo to dla nich pewna śmierć z góry nikt nikogo nie rozpozna
• zatem relacje sierżanta Gordona o zniszczeniu pięciu czołgów to opowieści jakich wiele znajdowano w dziennikach bojowych i raportach ówczesnych żołnierzy
• weryfikacja raportów przez odpowiednie służby była pozytywna ze względu na potrzebę podniesienia morale jednostek po licznych klęskach i niepowodzeniach dowódczych w rejonie Caen w tym pod Villers Bocage
• polscy dowódcy stwierdzają całkowite osamotnienie i brak jakichkolwiek brytyjskich sił pancernych osłaniających polskie skrzydłach przed rozpoczęciem ataku
• dostrzegają natomiast wyraźnie stojące czołgi Kanadyjczyków
• wywołuje to liczne rozmowy i interwencje do gen. Maczka włącznie
• wysłane patrole ustalają istnienie tylko jednego batalionu szkockiego ukrytego w lasku, który siedzi cicho, bojąc się ukrytych tuż obok pojedynczych niemieckich czołgów
• w innych wysuniętych przed linie niemieckie laskach stwierdza się ukryte niemieckie Pz Kpfw.IV lub Pantery
• tkwią one „od wczoraj” niedaleko miejsc w których rzekomo stały czołgi sierżanta Gordona
• otwierają one ogień na widok polskiego patrolu zadając mu straty
• zatem natychmiast otworzyłyby ogień boczny do strzelających brytyjskich czołgów
• przedpola ostrzeliwuje bardzo mocno polska artyleria
• polska artyleria znacznie osłabia ostrzał dopiero w czasie bombardowania swoich stanowisk przez wyprawę bombową amerykanów czyli około godz.13.00
• na niebie kompletny brak lotnictwa do chwili przybycia feralnej wyprawy bombowców amerykańskich
• nad przedpolem lata tylko jeden samolot obserwatora artyleryjskiego
• dzień jest niezwykle gorący
• w szeregach polskich jednostek pancernych zanotowano wystąpienie samozapłonów czołgów powstałych wydostających wyniku zapłonu oparów paliwa wydostających się ze źle remontowanych układów paliwowych
• załogi polskich czołgów uległych samozapłonowi ratują się ucieczką
• czołgi nie dają się ugasić tylko pala się powoli i smoliście co piszą w swoich raportach polscy dowódcy
• przed przybyciem wyprawy bombowej nie puszcza się nad pole bitwy samolotów myśliwskich czy też szturmowych gdyż ginął od wybuchów bomb z opóźnionym zapłonem, nad wybuchy których nieopatrznie nadlatują , poza tym wyprawa bombowa zrzuca dywanowo ładunek z bardzo wysokiego pułapu, i niszczy latające nisko nad polem walki samoloty
• nad polem walki na pewno nie było samolotów Typhoon Mark IB , których zresztą nikt nie zaobserwował /ówczesne pole bitwy to obszar w wymiarach 8 na 8 km - lekkie samoloty obserwuje się bez problemów na obszarze 15 na 15 km/
• Typhoony Mark IB należące do RAF mogły w tym dniu zniszczyć 130 niemieckich pojazdów ponieważ atakowały drogi dojazdowe poza rejonem frontu aby uniemożliwić zaopatrzenie, na lini frontu nie mogły działać bo nie rozróżniały pomieszanych ze sobą stanowisk własnych i nieprzyjaciela jak to na przykład uczyniła wyprawa bombowa
• czołg Wittmana o numerze 007 był pożyczony po remoncie
• swoim ostrzałem pozycji kanadyjskich ściągnął na siebie uwagę obserwatora artyleryjskiego z samolotu
• ściągnął tym samym na siebie ostrzał polskiej ciężkiej artylerii
• udar cieplny spowodowany bliskim wybuchem polskiego pocisku spowodował zapłon paliwa w czołgu Wittmana, potem zapalił się i eksplodował silnik czołgu powodując wybuch amunicji, której przed bitwą czołg miał wyjątkowo dużo
• do chwili rozpoczęcia ataku polscy dowódcy nie stwierdzają na przedpolu żadnych potyczek pancernych jedynie czołgi palące się od ostrzału artyleryjskiego to po obu stronach
• po polskiej stronie w 10 PSK spaliło się w ten sposób około 32 jednostki

Takie są okoliczności i przyczyny śmierci Wittmana - czyli ostrzał polskiej artylerii.

Wypisy z relacji polskich dowódców 1 Dywizji Pancernej podczas przygotowań do rozpoczęcia operacji Totalize i Traktabl:

Stanisław Maczek Od podwody do czołga

Sytuacja 8.08.rano
Str. 151
1DP przechodzi przed 51 dyw szkocką w dwu rzutach.
10 bryg panc jako prowadząca wzmocniona 8 baonem strzelców i 22 p dragonów brytyjskich wyposażonym w czołgi usuwające miny /trały/ i wsparta 1 pułk art. motorowej.
3 bryg strzelców jako oczyszczająca teren i konsolidująca się na ważnych punktach terenowych, wsparta 2 pułk. Art. mot.
10 pułk. Strzelców konnych miał rozpoznaniem ubezpieczyć odsłaniające się wschodnie skrzydło dywizji, podczas gdy zachodnie było osłonięte działaniem 4 kanadyjskiej dyw.pancernej.
Ruch zaczął się o godz.13.45 poprzedzony bombardowaniem przez lotnictwo amerykańskie.
-bombardowanie lotnicze…nie objęło celów,które z miejsca zatrzymały wyjście czołgów 24 pułku ułanów i 2 pułku panc.
- fakt że głębsza część pozycji niemieckich była nienaruszona…
Od momentu gdy czołowe rzuty 24p uł. I 2 pułk panc przekroczyły oddziały 51 dywizji znalazły się one nie tylko w skutecznym ogniu dział ppanc wszelkiego kalibru artylerii i moździerzy, ale w skutecznym ogniu dział czołgów niemieckich typu ciężkiego z 101 batalionu czołgów ciężkich z 1 korpusu panc SS… poniosły bardzo poważne straty.
Bardzo hamującym działaniem okazał się boczny ogień baterii niemieckich ze wschodniego skrzydła, nie objętego natarciem własnym.

Str. 152
…nawet kolumna rzutu bojowego kwatery głównej dyw., posuwająca się między dwoma brygadami , znalazła się w ogniu dział 150mm z tego kierunku.
Jak podają źródła kanadyjskie front w pasie działania obu alianckich dywizji pancernych został zasilony 90 działami 88 mm,ściągniętymi niedawno z obrony przeciwlotniczej Belgii i Holandii, a teraz użytej jako najgroźniejsza broń ppanc.

Str. 154
Szosa Falaise-Caen wzdłuż której szło polskie natarcie,została dodatkowo wzmocniona 101 baonem armijnym czołgów i baonem czołgów Panter z 9 SS dywizji pancernej.
Nie przesadzonym był pierwszy meldunek czołowych naszych oddziałów o 20tu Tygrysach i bolesnych własnych stratach - jeszcze zanim czołowe odziały polskiej dywizji wyplątały się z obszaru nacierających jednostek szkockiej 51 dywizji piechoty.

Str. 155
Poza tym teren otwarty o horyzontach ponad 2 km dawał Niemcom przewagę w pojedynku naszych Shermanów i Cromwelli z niemieckimi Tygrysami i Panterami i niedoścignionym działem 88mm. Pocisk 88 mm przebijał nasz pancerz z odległości 2 km- na przebicie zaś pancerza Tygrysa trzeba było nam podejść na 400-500 m… na terenie na ogół otwartym grupy domów dawały dobre przeciwpancerne oparcie dla piechoty z lżejszą bronią przeciwpancerną.

Franciszek Skibiński Pierwsza Pancerna /- z-ca dcy brygady /

Str. 346
- rano 8 sierpnia -
W momencie naszego wejścia do Caen, jakby na powitanie dywizji zaszczekały ze wszystkich stron setki luf…
Ugrupowaliśmy się w szyku natarcia na południowym skraju miasta, po wschodniej stronie szosy…
W pierwszym rzucie 10brygada kawalerii.W drugim rzucie brygada strzelców.Pułki artylerii rozwinęły się na stanowiskach ogniowych.Na prawo od nas,za szosą , widzieliśmy Shermany naszej prawej sąsiadki 4 dywizji pancernej /Kanadyjczycy/. Z lewej strony - do samej Wisły - nie mieliśmy sąsiada… w nocy z 7 na 8 sierpnia dwie dywizje piechoty na transporterach pancernych ,każda z brygadą czołgów bezpośredniego wsparcia i uchwyciły teren…linię miejscowości Cramensnil, Breteville-sur-Laise…
51 dywizja…. opanowala Cramesnil …na jej tyłach bronił się …punkt oporu Tilly-la-Campagne…

Jerzy Nowakowski Z proporczykiem na antenie

Str. 138
Wszystko zostało dokładnie opracowane. Oddziały przed godz.14.00 cofnął się……co pozwoli na stworzenie pasa bezpieczeństwa.

Str. 138
Wszędzie dużo strat w zakresie sprzętu. Panują upały, wieże i komory kierowców pełne są oparów benzyny, każdy celny strzał - to natychmiastowy pożar. Załogi jak żaby wyskakują z ognia - wyciągają rannych i poparzonych. Czołgi palą się tłustym płomieniem, nad nimi unosi się ciężki czarny dym.

Str. 140
Znowu leci fala… Biją w prawo ode mnie po własnej artylerii…Ale najbardziej przyczepili się AGRY, walą w ten las raz po razie, przy działach jest masa przygotowanej amunicji, wszystko zaczyna eksplodować….Słychać po każdym nalocie, że coraz mniej dział się odzywa, ale ognia nie przerywają.

Str. 347
..około południa dostaliśmy sygnał jechać startery czołgów dwóch dywizji pancernych zaskoczyły prawie jednocześnie…setki Shermanów uszykowanych w kilka rzutów pokryły cały pas terenu po obydwu stronach szosy…
W pierwszym rzucie brygady….. przydzielono pułk dragonów, uzbrojony w czołgi trały-…na prawym skrzydle 24 pułk ułanów, na lewym 2 pułk pancerny…każdy pułk wzmocniony szwadronem dragonów naszych… i brytyjskich…W drugim rzucie brygady, kryjąc styk czołowych pułków, posuwał się 1 pułk pancerny. Za ułanami… na …transporterach pancernych …reszta 10 pułku dragonów… za 2 pułkiem dywizjon pułku przeciwpancernego…
..Uderzenie dywizji pancernych miało być przeprowadzone zbombardowaniem pozycji niemieckich przez kilkaset ciężkich bombowców.D-ca korpusu miał zsynchronizować moment zrzutu pancernego z bombardowaniem lotniczym…aby natychmiast po wybuchach bomb czołgi uderzyły w dym.

Str. 348
Patrzyłem w stronę nieprzyjaciela… w momencie usłyszałem z tyłu odgłosy …masa …wybuchów zlewających się w jeden przeciągły grzmot,…obejrzałem się w tył w którym znajdowały się nasze stanowiska artylerii…był teraz pokryty jednolitą ścianą czarnego dymu…..od północnego zachodu szły..całe roje ciężkich bombowców…

Str. 349
….czarne słupy dymu zaczęły wyskakiwać na lewym skrzydle brygady, w szwadronach 2 pułku pancernego.Byliśmy ciągle za piechotą.Samolotów nad nami nie było. Wytłumaczenie przyszło przez słuchawki radia głosem Koszutskiego: „Halo, Dorota,strzelają do mnie z lasu Saqueville, ze wsi Garcelles. Pali się cztery, osiem, dwanaście czołgów!” Spaliło się ich trzydzieści dwa.! Trafionych jeszcze na własnych tyłach-ogniem armat 88mm i 75mm PaK z lewego skrzydła i z tyłu. Oczywiście Niemcy hulali jak chcieli na odsłoniętym skrzydle.
24 pułk ułanów stracił sześć od ognia dział niemieckich…
2 pułk pancerny zatrzymał się i zrobił pozostałymi czołgami zwrot w lewo…Pułkownik Majewski wprowadził do pierwszego rzutu 1 pułk pancerny.
Rozpoczęło się natarcie przy wsparciu artylerii …

Str. 350
Okopane Tygrysy i działa przeciwpancerne strzelały prosto w twarz… z lewej strony….i nieco z tyłu…
- wieczór 8 sierpnia -
Za cenę znacznych strat… pułki zdołały nadgryźć przedni skraj obrony… zdobywając wzgórze 112 i lasek leżący na południe od Cramensil.

Władysław Dec Narwik i Falaise

Str. 222
Siedząc na wzgórzach Niemcy mieli doskonały wgląd na przedpole. I umieli to wykorzystać.

Str. 214
Napotkawszy gwałtowny opór Niemców, Kanadyjczycy prawie nie ruszyli się z miejsca.

d-ca szwadronu Kpt. T Wielogórski - art. 2 Szwadron 2-go Pułku Pancernego - Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej

O godz. 10.00 wraca mjr. B. Mincer z meldunkiem…nawiązał łączność ze Szkotami… rejon z którego mamy rozpocząć działanie nie jest całkiem opanowany. Na dobrą sprawę to nie wiadomo co tam jest. Jakiś batalion Szkotów doszedł do wsi St. Aignan de Cremsnil i tam siedzi osamotniony. Na lewo od niego w lesie… są Niemcy… mjr Mincer spotkał szkocki patrol , który się stamtąd wycofał…
Pluton rozpoznawczy melduje, że wszedł do lasu. W lesie są czołgi niemieckie… pluton ma straty…. Pluton wycofuje się z lasu.
13.30
Napięcie rośnie… Poza samolocikiem artylerii zupełna pustka… nasza artyleria nagle milknie. Sekundnik wskazuje 13.45, wydaję rozkaz:
„Barbara zaczynać - koniec”

Jan Lucjan Wyciślak

Wyciślak Jan Lucjan - tekst autorski