Curtiss P-36 Mohawk, Hawk 75, samolot myśliwski

Łącznie z prototypami wyprodukowano na świecie 1334 egzemplarzy.

¹⁾

Na samolotach Curtiss P-36 w dniu 7 grudnia 1941 na Hawajach piloci Rassmusen i Sanders zestrzelili po jednym samolocie japońskim typu Nakajima B5N-1. Były to pierwsze zwycięstwa powietrzne w USAAF w II wojnie światowej. Część samolotów używanych w lotnictwie amerykańskim po wycofaniu z eksploatacji przekazano Peru i Brazylii. Ostatnie samoloty Curtiss P-36 wycofano z jednostek amerykańskich w 1943 roku.

ARGENTYNA
Zakupiono drugi prototyp Curtiss Model 75H (lipiec 1937) a następnie zamówiono 29 samolotów wersji Curtiss Model 75O. Po dostarczeniu samolotów seryjnych zakupiony prototyp przebudowano na miejscu do standardu 75O. We wrześniu 1940 Fabrica Militar w Kordobie rozpoczęła produkcję licencyjną serii 100 samolotów. Ostatni dostarczono w czerwcu 1942. W jednostkach bojowych wykorzystywane były do 1953 roku. Przekazane do jednostek szkolnych użytkowano je do 1955, wycofane z użycia jako ostatnie Curtissy 75 na świecie.

BRAZYLIA
10 samolotów P-36A wycofanych z jednostek amerykańskich, przekazano 8 marca 1942 roku na podstawie umowy Lend-Lease Act. Używane w lotnictwie brazylijskim do końca 1944 roku w szkołach lotniczych jako sprzęt przejściowy.

CHINY
Pierwszy samolot - Curtiss Model 75H (NR-1276) - podarowano generałowi Claire L. Chennault'owi, prowadzącemu reorganizację chińskich sił powietrznych. Później zamówiono 30 gotowych samolotów Curtiss Model 75M i 82 zestawy do montażu na miejscu, w Chinach. Wysłano 30 samolotów i 81 zestawów. Jako 82 wykonano w zakładzie macierzystym w Chinach samolot w wersji Curtiss Model 75Q. Od września 1940 roku podjęto produkcję licencyjną samolotu Hawk 75A-5 w zakładach CAMC w Loi-Wing w Chinach. Do zbombardowania fabryki przez lotnictwo japońskie wyprodukowano 8 samolotów. Produkcję przeniesiono poza zasięg samolotów japońskich do Bangalore (Indie), gdzie wyprodukowano jeszcze 5 samolotów A-5. 8 samolotów, wyprodukowanych w Chinach, początkowo nie przydzielono do jednostek bojowych. Później przejęła je Amerykańska Grupa Ochotnicza (AVL, „Latające Tygrysy”).

FINLANDIA
Samoloty przejęte we Francji, Norwegii i przekazane przez Niemców lotnictwu fińskiemu. Pierwsza dostawa z Niemiec obejmowała 16 samolotów Hawk 75 (A-2, A-3, A-4, A-6) wprowadzona na wyposażenie fińskich jednostek lotniczych w czerwcu 1941 roku. Latem 1941 Niemcy dostarczyli 11 samolotów w wersjach A-1, A-2, A-6, a w grudniu 1941 dodatkowo 2 w wersji A-3. Do stycznia 1944 do Finlandii dostarczono razem 44 samoloty Hawk 75 (6 A-1, 9 A-2, 9 A-3, 7 A-4, 13 A-6). Samoloty te w fińskich jednostkach myśliwskich użytkowano do wiosny 1948 roku. Później kilka egzemplarzy przekazano do szkół lotniczych - ostatni egzemplarz skasowano w 1949 roku.

FRANCJA
Z zamówionych 730 egzemplarzy do czerwca 1940 roku dostarczono 291 samolotów²⁾. Na samolocie Hawk 75 8 września 1939 sierżant Casenoble (GC II/4) odniósł pierwsze powietrzne zwycięstwo dla Armée de l'Air w II wojnie światowej, zestrzeliwując Messerschmitta Bf 109 D. Na samolotach Hawk 75 w kampanii maj-czerwiec 1940 piloci francuscy odnieśli 230³⁾-249⁴⁾ zwycięstw powietrznych i 81 prawdopodobnie. Samolot ten był najskuteczniejszym typem samolotu myśliwskiego używanego przez lotnictwo francuskie w tej kampanii. Po kapitulacji Francji ocalałe samoloty przejęte zostały przez lotnictwo Vichy, niektóre zostały ewakuowane przez pilotów do Wielkiej Brytanii i Afryki Północnej. W 1942 roku część maszyn przejęli Niemcy używając ich do treningu, część przekazali Finlandii. Ostatni samolot w używany w lotnictwie francuskim skasowano w 1950 roku.

HOLANDIA
Samoloty zamówione przed agresją niemiecką na Holandię dla jednostek lotniczych w Indiach Holenderskich. Dostarczono po kapitulacji Holandii na Jawę na wyposażenie Militaire Luchtvaartafdeling van het Koninklijk Nederlands Indisch Lefer (ML-KNIL - Oddziały Lotnictwa Wojskowego Armii Królewskich Indii Holenderskich). Dostarczono 24 samoloty, z których 16 wzięło udział w walkach z Japończykami (8 wycofano z użytku z powodu zatarcia silników). Siły holenderskie nie odniosły większych sukcesów w walkach tracąc do lutego 1942 roku wszystkie samoloty.

IRAN
Wyprodukowane w styczniu 1941 roku 10 egzemplarzy dostarczono zdemontowane w skrzyniach. Po wkroczeniu Brytyjczyków do Iranu w sierpniu 1941 roku przejęto te skrzynie i przesłano do zakładów Drigh Road w Karaczi, gdzie je zmontowano.

NIEMCY
Samoloty przejęte we Francji, używane do treningu. Część maszyn przekazano lotnictwu fińskiemu.

NORWEGIA
Pierwotnie zamówiono 12 samolotów Hawk 75 A-6 i zakupiono licencję na dalsze 24 egzemplarzy. Później władze norweskie zrezygnowały z licencji na rzecz zakupu następnych 12 kompletnych samolotów. Pierwsza seria dotarła do Norwegii (Oslo) w skrzyniach przed agresją niemiecką. 4 samoloty zmontowane w Kjeller i 8 w skrzyniach zostały przejęte przez Niemców. Druga seria (12 samolotów) po upadku Norwegii trafiła do Francji. Później zamówiono 36 samolotów Hawk 75 A-8, które wyprodukowano już po upadku Norwegii. Samoloty te przekazano do Centrum Wyszkolenia Lotniczego Little Norway w Kanadzie. 5 maja 1942 rząd norweski odsprzedał 18 egzemplarzy Stanom Zjednoczonym (P-36G). Później, po likwidacji Centrum w 1943 r., pozostałe 12 samolotów Hawk 75A-8 odsprzedano USA (6 skasowano wcześniej).

PERU
W lipcu 1942 roku na podstawie Lend-Lease Act przekazano 18 samolotów Curtiss P-36G lotnictwu peruwiańskiemu (samoloty po remoncie z mianie silników na R-1820-95 Cyclone). Drugą partię, 10 samolotów P-36G dostarczono w roku następnym. Używane w lotnictwie wojskowym do 1947 roku, wycofane do eskadr szkolnych użytkowane w nich jeszcze przez 6 lat.

POLSKA
Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie: Używane (1940) we francuskich grupach myśliwskich, w których walczyli polscy piloci. Klucz „La” (3 pilotów pod dowództwem kpt. Stefana Łaszkiewicza) walczący w ramach GC III/2 otrzymał samoloty Hawk 75 31 maja 1940 i nie uzyskał na nich żadnego zwycięstwa (wcześniejszy wynik - 5 zestrzelonych samolotów uzyskano na samolotach Morane MS.460). Klucz „Ko” (7 pilotów pod dowództwem kpt. Bronisława Kosińskiego), stacjonujący w Bourges i chroniący zakłady SNCAC (montujące Hawki 75) zestrzelił 4 samoloty niemieckie bez strat własnych.

PORTUGALIA
Po podpisanie brytyjsko-portugalskiego traktatu wojskowego Wielka Brytania przekazała lotnictwu portugalskiemu 12 samolotów Mohawk Mk IV. Przebazowane drogą powietrzną do Ota, pod 1943 roku przeniesione na São Miguel na Azorach. Samoloty te nie wzięły udziału w walkach w czasie II wojny światowej.

SYJAM
Wyprodukowano i dostarczono 25 egzemplarzy Curtiss Model 75N w październiku 1938. W warunkach bojowych samoloty te wykorzystywano przeciwko lotnictwu francuskiemu. Od 7 grudnia 1941 samoloty te używano przeciwko Japończykom atakującym Syjam z okupowanego terytorium chińskiego. W użyciu w Królewskich Siłach Lotniczych Syjamu do momentu podpisania zawieszenia broni.

WIELKA BRYTANIA
Po kapitulacji Francji do Wielkiej Brytanii ekranowano z Francji 42 samoloty Hawk 75. Z tych samolotów wcielono do RAF tylko najlepiej zachowane: 7 samolotów oznaczonych jako Mohawk Mk I, II i III (A-1, A-2, A-5) oraz 8 samolotów jako Mohawk Mk IV (A-4). Wielka Brytania przejęła z USA 215 samolotów Hawk 75 A-4 z zamówienia francuskiego, po upadku Francji, nadając im oznaczenie Mohawk Mk IV. Do lotnictwa brytyjskiego wcielono także 5 samolotów Hawk 75 A-5 z montażu w Indiach (Bangalore) i 10 egzemplarzy Hawk 75 A-9 zdobytych w skrzyniach w Iranie (montaż w Karaczi).
Samoloty w lotnictwie brytyjskim przezbrojono na 6 karabinów maszynowych Browning 7,7 mm, zmieniając także wyposażenie na zgodne z normami brytyjskimi(celowniki, radiostacje, przyrządy pokładowe). W pierwszej linii na Dalekim Wschodzie samoloty te używano do końca 1943 roku. Część już wcześniej przesunięto do jednostek treningu operacyjnego RAF lub przekazani innym użytkownikom (Związek Południowej Afryki (ZPA) i Portugalia).

ZWIĄZEK POŁUDNIOWEJ AFRYKI (ZPA)
Samoloty dla South African Air Force (SAAF) przekazywano sukcesywnie z Wielkiej Brytanii.

• Curtiss Model 75 : prototyp, silnik 14-cylindrowy w układzie podwójnej gwiazdy Wright XR-1670 o mocy 660 kW (900 KM), oblot prototypu kwiecień 1935, rejestracja cywilna N-X-17Y.
• Curtiss Model 75 : prototyp, zmieniony silnik - 14-cylindrowy Pratt & Whitney R-1535 Twin Wasp Junior o mocy 605 kW (825 KM).
• Curtiss Model 75B : Curtiss 75 z silnikiem Wright R-1820-39 o mocy 700 kW (950 KM), przebudowany płatowiec.
• Curtiss Y1P-36, Model 75E : seria informacyjna, zamówione 3 egzemplarze, po przegranym przez firmę konkursie na samolot myśliwski United States Army Air Corps (USAAC). Curtiss Model 75B, silnik 14-cylindrowy Wright R-1830. Dostarczone luty 1937.
• Curtiss Model 75H : 2 prototypy, oferta eksportowa, silnik Wright R-1820-G3 o mocy 640 kW (875 KM), wolnonośne podwozie stałe z goleniami i częściowo kołami oprofilowanymi owiewkami.
• Curtiss Model 75I : prototyp, Curtiss Y1P-36 z silnikiem widlastym Allison V-1710-11 o mocy 845 kW (1150 KM) i zmienionym płatowcem.
• Curtiss YP-37 : seria informacyjna, 13 egzemplarzy Modelu 75I.
• Curtiss Model 75L, P-36A: 2 odmiany, bez zmiany oznaczenia fabrycznego i wojskowego, zamówione 210 egzemplarzy w lipcu 1937. Ostatnie 30 sztuk dostarczone jako P-36C.
  • 1 seria: nieznacznie zmieniony Y1P-36, pierwsze 16 samolotów.
  • 2 seria: nowy silnik R-1830-17 o mocy 885 kW (1200 KM), 164 egzemplarze.
• Curtiss P-36C : ostatnie 30 egzemplarzy z zamówionych z 210 egzemplarzy Curtiss Model 75L. Silnik R-1830-17 i dodatkowe, niezsynchronizowane, karabiny maszynowe 7,62 mm w skrzydłach. Dostarczone listopad 1938.
• Curtiss P-36G : 30 egzemplarzy, odkupione 1942-1943 przez USA od Norwegii Hawk 75A-8 i przezbrojone (karabiny maszynowe 12,7 mm zamieniono na karabiny maszynowe kalibru 7,62 mm). 28 samolotów przekazano później do Peru.
• Curtiss Model 75M : wersja zbliżona do Modelu 75H, dla Chin.
• Curtiss Model 75Q : Model 75M, 1 egzemplarz wykonany w Chinach, uzbrojony 6 km.
• Curtiss Model 75N : zamówienie dla Syjamu, zbliżony do Modelu 75M.
• Curtiss Model 75O : 29 samolotów dla Argentyny, podobne do Curtiss Model 75H, z ulepszeniami zastosowanymi w P-36A i P-36C.
• Curtiss XP-37 : prototyp.
• Curtiss YP-37 : seria 13 egzemplarzy. Wyprodukowane, po wykonaniu Curtiss Model 75O, w czerwcu 1939. Silnik Allison V-1710-21 o mocy 735 kW (100 KM) z turbosprężarką, prędkość maksymalna 535 km/h na wysokości 7600 m. Uzbrojenie jak w P-36A i XP-37. Od XP-37 samoloty te różniły się kabiną, dłuższym kadłubem oraz podwoziem i usterzeniem z samolotu Curtiss P-40.
• Curtiss P-37 : produkcji seryjnej nie podjęto ze względu na lepsze osiągnięcia samolotu Curtiss P-40.
• Curtiss XP-40 : 1 egzemplarz.
• Curtiss XP-42 : 1 egzemplarz.

Wersje eksportowe, z chowanym podwoziem - Hawk 75A:

• Hawk 75 A-1 : eksportowy odpowiednik P-36A, 100 egzemplarzy produkowanych od grudnia 1938 do kwietnia 1939 dla Francji. Silnik Pratt & Whitney R-1830-SC-G Twin Wasp o mocy 700 kW (950 KM). W kadłubie przewidziano miejsce do zainstalowania przez odbiorcę 2 karabinów maszynowych FN-Browning Modelle 38 kalibru 7,5 mm. Od jedenastego samolotu serii przewidziano montaż dwu takich samych karabinów maszynowych w skrzydłach. Samolot wyposażony był we francuskie przyrządy pokładowe (wyskalowane w systemie metrycznym), francuskie radiostacje oraz fotel przystosowany do spadochronu plecowego (w samolotach amerykańskich stosowano spadochron siedzeniowy). Pierwsze 18 samolotów serii dostarczono zmontowane. Pozostałe 82 po oblocie w Stanach Zjednoczonych dostarczano rozmontowane w skrzyniach. We Francji ponowny montaż prowadzono w Sociète Nationale de Construction Aeronautiques du Centre (SNCAC) - Państwowe Przedsiębiorstwo Konstrukcji Lotniczych Środka (Francji) w Bourges.
• Hawk 75 A-2 : 100 samolotów zamówionych przez Francję w marcu 1939. Udoskonalona wersja Hawk 75A-1: wzmocniony tył kadłuba, silnik Pratt & Whitney R-1830-SC3-G Twin Wasp o mocy 775 kW (1050 KM), w skrzydłach przewidziano miejsce na 4 karabiny maszynowe FN-Browning Modelle 38 kalibru 7,5 mm. Samoloty wyprodukowano w okresie maj-sierpień 1939 i zmontowano w SNCAC do września tego roku. Ze względu na nadwyżkę silników Pratt & Whitney R-1830-SC-G Twin Wasp i skrzydeł wyprodukowanych dla modelu A-1 (2 karabiny maszynowe) pierwsze 40 egzemplarzy samolotów tej serii było identyczne z wariantem Hawk 75A-1.
• Hawk 75 A-3 : 135 samolotów zamówionych we wrześniu 1939 przez Francję, produkowane w okresie styczeń-kwiecień 1940 (opóźnienie w realizacji kontraktu wynikało z trudności w dostawach osprzętu francuskiego). Identyczne z serią A-2 lecz z silnikiem Pratt & Whitney R-1830-S1C3-G Twin Wasp o mocy 885 kW (1200 KM). Na prośbę rządu francuskiego pierwsze 50 samolotów uzbrojono na miejscu, w Stanach Zjednoczonych, w 6 karabinów maszynowych Colt MG 40 kalibru 7,5 mm (pasującego do francuskiego naboju 7,5 mm M 29). Resztę - 83 samoloty uzbrojono już we Francji (Bourges). Po upadku Francji 2 egzemplarze samolotów z tej serii pozostawiono w wytwórni dla celów doświadczalnych.
• Hawk 75 A-4 : 395 samolotów zamówionych przez Francję w październiku 1939. Identyczne z ostatnimi samolotami wersji A-3 lecz z silnikiem Wright R-1820-G 205A Cyclone o mocy 885 kW (1200 KM). Produkcję, rozpoczętą w kwietniu 1940 roku, kontynuowano już po upadku Francji, do października 1940. 215 ostatnich samolotów tej serii przejęła Wielka Brytania.
• Curtiss H.75 C1 : francuskie oznaczenie samolotów Hawk 75A-1, A-2, A-3, A-4.
• Hawk 75 A-5 : produkowane od września 1940 na licencji w Chinach. Po wyprodukowaniu 8 egzemplarzy przeniesiono produkcję do Indii, gdzie na na zlecenie rządu indyjskiego wyprodukowano 5 samolotów (z 48 zamówionych).
• Hawk 75 A-6 : zamówione przez Norwegię w listopadzie 1939, wykonane w grudniu 1939. Identyczne z serią A-2 (w USA zamontowano karabiny maszynowe 7,9 mm).
• Hawk 75 A-7 : 10 samolotów zamówionych przez Cesarskie Siły Powietrzne Iranu, wyprodukowane w styczniu 1941. Identyczne jak samoloty Hawk 75A-5.
• Hawk 75 A-8 : 36 samolotów zamówionych w styczniu 1940 przez Norwegię, produkowane od października 1940 w zakładach w Buffalo. Podobne do serii A-5. Silnik Wright R-1820-G 205A Cyclone o mocy 885 kW (1200 KM). Uzbrojenie planowane: 6 karabinów maszynowych 12,7 mm, później zmienione na 2 zsynchronizowane karabiny maszynowe 12,7 mm i 4 karabiny maszynowe 7,62 mm w skrzydłach.
• Hawk 75A-9 : 35 samolotów zamówionych przez Holandię w październiku 1939, produkowane od lutego 1941 roku. Po upadku Holandii zamówienie zmniejszono do 24 egzemplarzy, które dostarczono w 1941 roku. Podobne do Hawków 75 A-4, A-5, A-8, A-9 z silnikiem Wright R-1820-G 205A Cyclone, uzbrojone w 1 karabin maszynowy 12,7 mm i 1 karabinu maszynowego 7,7 mm w kadłubie nad silnikiem i 2 karabiny maszynowe 7,7 mm w skrzydłach. Po przyjęciu na uzbrojenie, w celu ujednolicenia stosowanej amunicji, zrezygnowano z karabinu maszynowego 12,7 mm zastępując go kolejnym karabinem maszynowym kalibru 7,7 mm.

Wielka Brytania:

• Mohawk Mk I : Hawk 75 A-1 bez karabinów maszynowych w skrzydłach.
• Mohawk Mk II : Hawk 75 A-1, A-2 uzbrojone w 4 karabiny maszynowe.
• Mohawk Mk III : Hawk 75 A-2, A-3 uzbrojone w 6 karabinów maszynowych.
• Mohawk Mk IV : Hawk 75 A-4.

Jednosilnikowy, dolnopłat wolnonośny. Kabina zamknięta. Podwozie chowane w locie (75H, 75M, 75H i 75O podwozie stałe).

Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,73 m, wysokość 3,72 m.
Masy - masa własna 1805 kg, masa startowa 2910 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1820-G3, moc 645 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 450 km/h na wysokości 3300 m, prędkość wznoszenia 11,8 m/s przy ziemi, pułap 9 700 m, zasięg 1360 km.

Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,71 m, wysokość 3,70 m.
Masy - masa własna 2075 kg, masa startowa 2565 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1830-13, moc 775 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 485 km/h na wysokości 6100 m, prędkość wznoszenia 15,3 m/s przy ziemi, pułap 10 050 m, zasięg 1325 km.

Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,71 m, wysokość 3,70 m.
Masy - masa własna 2075 kg, masa startowa 2630 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1830-17, moc 885 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 505 km/h na wysokości 3000 m, prędkość wznoszenia 16,7 m/s przy ziemi, pułap 10 300 m, zasięg 1325 km.
Uzbrojenie - 1 karabin maszynowy 12,7 mm (0,5 cala) M2 Browning, 1 karabin maszynowy 7,62 mm (0.3 cala) M1919 Browning.

Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,71 m, wysokość 3,70 m.
Masy - masa własna 2095 kg, masa startowa 2790 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1830-17, moc 885 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 500 km/h na wysokości 3000 m, prędkość wznoszenia 16,3 m/s przy ziemi, pułap 10 250 m, zasięg 1320 km.

Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,71 m, wysokość 3,70 m.
Masy - masa własna 2095 kg⁵⁾, masa startowa 2485 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1830-SCG, moc 700 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 500 km/h na wysokości 6100 m, prędkość wznoszenia 14,1 m/s przy ziemi.

Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,71 m, wysokość 3,70 m.
Masy - masa własna 2120 kg, masa startowa 2730 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1830-SC3G, moc 775 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 485 km/h na wysokości 6100 m, prędkość wznoszenia 14,2 m/s przy ziemi, pułap 10 050 m, zasięg 1320 km.
Pierwsze 40 samolotów jak A-1. Podobny A-6, lecz z masą własną 2095 kg.

Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,71 m, wysokość 3,70 m.
Masy - masa własna 2120 kg, masa startowa 2600 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1830-S1C3G, moc 885 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 500 km/h na wysokości 3000 m, prędkość wznoszenia 16,3 m/s przy ziemi, pułap 10 300 m, zasięg 1080 km.

Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,77 m, wysokość 3,72 m.
Masy - masa własna 2060 kg, masa startowa 2610 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1820-G 205A, moc 885 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 520 km/h na wysokości 4700 m, prędkość wznoszenia 16,9 m/s przy ziemi, pułap 10 000 m, zasięg 1465 km.
Jako Curtiss P-36 G z silnikiem R-1820-95 o tej samej mocy. Podobny Curtiss Hawk 75 A-7, ale o masie własnej 2040 kg. Podobny Curtiss Hawk 75 A-8, ale o masie własnej 2070 kg.

• Curtiss P-40 Warhawk, samolot myśliwski
• 12,7 mm (0,5 cala) M2HB Browning, wielokalibrowy karabin maszynowy
• 7,62 mm (0,3 cala) M1919, ciężki karabin maszynowy

1. Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa 1975.
2. Chant Chris: Samoloty II wojny światowej. Warszawa 2000. s.96.
3. Mietelski Michał M.: Samolot myśliwski Curtiss Hawk 75. Typy broni i uzbrojenia 113. Warszawa 1987.

…

Uwaga: W książce Chant Chris: Samoloty II wojny światowej. Warszawa 2000. s.96 zamieszczone dane techniczne odnoszą się do Curtiss Model 77 ze strony 94 - są ich powtórzeniem.