CT Challenger (A30), czołg średni

Czołg szybki (CT = Cruiser Tank, czołg średni). Konstrukcja z 1943 r. Produkcja w latach 1942-1944, liczba wyprodukowanych pojazdów ok. 200. Wozy Challenger używane były jako czołgi wsparcia w pułkach rozpoznawczych dywizji pancernych, wyposażonych w czołgi Cromwell.

POLSKA
W 1944 w 10 Pułku Strzelców Konnych 1. DPanc Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w każdym plutonie czołgów był jeden wóz wsparcia.

• A30 Challenger Mk I : czołg szybki, tylko jedna seria produkcyjna.
• Challenger II : czołg o obniżonej wieży, tylko faza prototypowa.

Pancerz spawany z blach walcowanych.

Załoga - 5 osób (dowódca, kierowca celowniczy, dwóch ładowniczych).
Masy - masa bojowa 33 090 kg.
Wymiary - długość całkowita 8,01 m, długość kadłuba 7,16 m, szerokość 3,07 cm, wysokość 278 cm, prześwit 0,41 m.
Uzbrojenie - 1 armata 76,2 mm (17-pdr QFSA Mk II) sprężona z 7,92 mm km Besa.
Kąt ostrzału w płaszczyźnie poziomej 360°, w płaszczyźnie pionowej -10° +18° (lub 20°), napęd obrotu wieży ręczny i elektryczny Metadyne, prędkość obrotu wieży do 10°/s.
Amunicja - jednostka ognia 48 nabojów do armaty i 3750 nabojów do km.
Przyrządy celownicze i obserwacyjne - celownik teleskopowy, 5 obrotowych peryskopów obserwacyjnych Mk 4, 2 nieruchome peryskopy obserwacyjne w wieżyczce dowódcy, szczelina obserwacyjna kierowcy.
Opancerzenie - kadłub: przód 25-64 mm, boki 14+4 mm (a w górnej części przedziału bojowego miejscami 51 mm, a miejscami 14-38 mm), góra 14-20 mm, dno 10 mm, wieża: przód (osłona jarzma działa odlewana 60 do 102 mm) 63 mm, ostatnie serie do 88 mm, boki i tył 40 mm, góra 20 mm.
Napęd - dwunastocylindrowy, rzędowy, gaźnikowy, 4-suwowy Rolls-Royce Meteor, moc maksymalna 441,6 kW (600 KM) przy 2550 obr/min., pojemność 27 000 cm³, średnica cylindrów 137 mm, skok tłoków 152 mm, stopień sprężania 6:1, chłodzony płynem.
Paliwo - benzyna, pojemność wewnętrznych zbiorników paliwa 527 l, zużycie paliwa ok. 220l/100 km po drodze.
Układ napędowy - sprzęgło główne suche, dwutarczowe, skrzynia przekładniowa mechaniczna 5 biegów do przodu 1 do tyłu, planetarne mechanizmy skrętu z hamulcami bębnowymi, sterowane hydraulicznie, przekładnie boczne, koła napędowe gąsienic.
Podwozie - 6 par podwójnych kół jezdnych z bandażami gumowymi, koła napinające z przodu kadłuba, napędowe z tyłu, zawieszenie kół jezdnych niezależne, na wahaczach połączonych ze sprężynami spiralnymi pojedynczymi i podwójnymi, z wyjątkiem trzeciej i czwartej pary z hydraulicznymi tłumikami drgań dwustronnego działania, gąsienice metalowe, jednogrzebieniowe, jednosworzniowe, w każdej taśmie 126 ogniw, szerokość gąsienic 3933 mm, podziałka 110 mm, rozstaw środków gąsienic 247 mm, długość oporowa gąsienic 450 mm.
Instalacja elektryczna - jednoprzewodowa 12 V.
Osiągi - moc jednostkowa 18,5 - 18,2 KM/h, prędkość maksymalna po drodze 51 km/h, zasięg po drodze do 240 km, w terenie do 112 km.
Pokonywane przeszkody - nacisk jednostkowy ok. 0,92 - 1,0 kg/cm², wzniesienia o nachyleniu 31°, rowy o szerokości 310 cm, przeszkody wodne o głębokości 100 cm (po przygotowaniu do 135 cm¹⁾), ściany pionowe o wysokości 96 cm.
Łączność - radiostacja No 19, telefon zewnętrzny dla piechoty.
²⁾

• IT Black Prince (A43), czołg ciężki

1. Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa 1975.
2. Ledwoch Janusz, Solarz Jacek: Czołgi brytyjskie 1939-1945. Warszawa 1994. s.123-124.
3. Magnuski Janusz: Wozy bojowe Polskich Sił Zbrojnych 1940-1946. Warszawa 1998.
4. Piekałkiewicz Janusz: Wojna pancerna 1939-1945. Warszawa 1997.
5. Polska broń pancerna. Opracowanie Adam Jońca. Warszawa brw. s.10.
6. Zasieczny Andrzej: Czołgi II wojny światowej. Warszawa 2005. s.94-95.

…