T-34-85 (T-34/85), czołg średni

Konstrukcja z 1943, powstała w wyniku modernizacji wozów T-34-76. Od końca 1944 zasadniczy sprzęt bojowy radzieckich jednostek pancernych.

FINLANDIA
Egzemplarze zdobyczne, standaryzowane.

NIEMCY
Egzemplarze zdobyczne, standaryzowane.

POLSKA
Ludowe Wojsko Polskie: Wozy T-34-85 były zasadniczym sprzętem bojowym jednostek pancernych WP od końca 1944. Po wojnie wozy tego typu zmodernizowane i oznaczone jako T-34-85M, budowane były przez polski przemysł obrony.

• A-41 : projekt.
• A-43, T-34M : drewniana makieta.
• T-43 : prototyp.
• T-35-85 (T-34/85) : 25 899 egzemplarzy 1944-1946, 4750-5000 egzemplarzy 1947-1950.
  • T-35-85 (T-34/85) model 1943 : armata D-5T, ok. 300 egzemplarzy.
  • T-35-85 (T-34/85) model 1944 : armata ZiS-S-53.
• OT-34-85 : czołg-miotacz ognia.

Konstrukcje na podwoziu T-34-85:

• SU-85 : działo samobieżne, 2329 egzemplarzy.
• SU-85BM-1 : działo samobieżne.
• SU-85M : działo samobieżne, 315 egzemplarzy.
• SU-100 : działo samobieżne, 2495 1944-1945.
• SU-101 Uralmasz-1 : działo samobieżne.
• SU-102 Uralmasz-2 : działo samobieżne.
• SU-122 : działo samobieżne, 638 egzemplarzy.
• SU-122M : działo samobieżne.
• SU-122P : działo samobieżne.
• T-34T, AT-45 : ciągniki ewakuacje.
• BTU, STU : czołgi saperskie.
• czołgi dowódcze z radiostacjami dalekiego zasięgu.
• czołgi remontowe.
• wozy rozpoznania chemicznego.

Inne kraje - użytkownicy:

• Niemcy
• Finlandia : 9 egzemplarzy.
• Polska : 328 egzemplarzy 1944-1945.
• Czechosłowacja
• Jugosławia
• co najmniej 46 państw

Inne kraje - producenci:

• Polska : licencja 1951, 1380 egzemplarzy od 1951:
  • T-35-85M1
  • T-35-85M2
• Czechosłowacja : licencja 1949:
  • czołg podstawowy
  • MT 34 : czołg mostowy.
  • CW-34 : ciągnik ewakuacyjny.
• Egipt: działo samobieżne z haubicą D-30 kal. 122 mm, prototyp.
• Syria
  • T-34-122 : działo samobieżne.

Kadłub spawany z płyt walcowanych. Wieża spawana z elementów odlewanych.

Załoga - 5 osób (dowódca, celowniczy, ładowniczy, kierowca-mechanik, strzelec-radiotelegrafista).
Masy - masa 32 t.
Wymiary - długość całkowita 8,10 m, długość kadłuba 6,07-6,10 m, szerokość 3,00 m, wysokość 2,72 m, prześwit 0,40 m.
Uzbrojenie - 1 armata 85 mm wz. 1944 ZiS-S-53 sprężona z 1 karabinem maszynowym 7,62 mm DTM w wieży, 1 karabin maszynowy 7,62 mm DTM w kadłubie.
Kąty ostrzału armaty w płaszczyźnie poziomej 360°, w płaszczyźnie pionowej -5° ÷ +22°, napęd wieży ręczny i elektryczny, prędkość obrotu wieży 17°/s.
Amunicja - 56-60 nabojów do działa, 1920 nabojów do km, 20-25 granatów ręcznych F-1.
Przyrządy celownicze i obserwacyjne - 1 celownik teleskopowy TSz-16, 1 celownik mechaniczny km DTM, 3 obrotowe peryskopy obserwacyjne Mk-4, 2 peryskopy obserwacyjne mechanika-kierowcy, wieżyczka obserwacyjna dowódcy czołgu.
Opancerzenie - kadłub: przód 45-60 mm, boki 45 mm, tył 45 mm, dno 20-22 mm, strop 20-22 mm; wieża: przód 75-90 mm, boki 75 mm, tył 60 mm, strop 20 mm.
Napęd - silnik dieslowski 4-suwowy, widlasty, 12-cylindrowy W-2-34, moc 367,8 kW (500 KM) przy 1800 obr./min., pojemność 38 880 cm³, średnica cylindra 150 mm, skok tłoka 180-186 mm, stopień sprężania 15, chłodzenie płynem.
Paliwo - olej napędowy, pojemność zasadniczych zbiorników paliwa 630 l, pojemność dodatkowych zbiorników 180 l, zużycie paliwa po drodze 200-270 l/100 km, zużycie paliwa w terenie 250-350 l/100 km.
Układ napędowy - sprzęgło główne suche wielotarczowe, skrzynia przekładniowa mechaniczna, 5 biegów do przodu 1 do tyłu, sprzęgła boczne z hamulcami taśmowymi, jednostopniowe przekładnie boczne.
Podwozie - zawieszone niezależnie na pionowych resorach spiralnych, 5 par podwójnych kół nośnych z bandażami gumowymi, koła napędowe z tyłu kadłuba, napinające z przodu, gąsienice metalowe, jednosworzniowe, jednogrzebieniowe, w każdej taśmie 72 ogniwa szerokość gąsienicy 500 mm, podziałka 172 mm, długość oporowa gąsienicy 3850 mm, rozstaw środków gąsienic 2450 mm.
Instalacja elektryczna - jednoprzewodowa, 12/24 V.
Osiągi - moc jednostkowa 11,5 kW/t (15,5 KM/t), prędkość maksymalna po drodze 50-55 km/h, zasięg po drodze 300 km, zasięg w terenie 230 km.
Pokonywane przeszkody - nacisk jednostkowy 0,85 kg/cm°, wzniesienia o nachyleniu 30°, rowy o szerokości 2,50 m, przeszkody wodne o głębokości 1,30 m, ściany pionowe o wysokości 0,73 m.
Łączność - radiostacja 9R lub 10R, czołgowy telefon wewnętrzny TPU-4.
¹⁾

• Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej, ul. Powsińska 13, Fort IX Czerniaków, 02-920 Warszawa [mapa → N52.1833 E021.0670].
• Muzeum Historyczne - Pałac w Dukli → , ul. Trakt Węgierski 5, 38-450 Dukla [mapa → N49.5570 E021.6841].

• T-34-76 (T-34/76), czołg średni
• T-43, czołg średni
• T-44, czołg średni
• SU-85, średnie działo pancerne
• SU-100, średnie działo pancerne
• SU-122, średnie działo pancerne

1. Polska broń pancerna. Opracowanie Adam Jońca. Warszawa brw s.16.
2. Gazety Wojenne. Nr 54. s.1071.
3. Gazety Wojenne. Nr 59. s.1171.
4. Magnuski Janusz: Wozy bojowe LWP 1943-1983. Warszawa 1985.
5. Technika wojskowa LWP. XXX lat rozwoju 1943-1973. Warszawa 1973. s.57.
6. Zasieczny Andrzej: Czołgi II wojny światowej. Warszawa 2005. s.139-144

…