7TP, 9TP, czołg lekki

Lekki czołg wsparcia piechoty wzorowany na angielskim czołgu Vickers E, jednakże z licznymi usprawnieniami (silnik dieslowskie większej mocy, wzmocnione podwozie, nieco grubszy pancerz). Opracowany w 1934 r. przez Biuro Studiów Państwowych Zakładów Inżynierii, produkowany w niewielkich seriach od 1935 r. Pierwsze serie czołgów z lat 1935-1936 miały dwie wieże i były uzbrojone tylko w dwa karabiny maszynowe. Od 1937 r. produkowano ulepszony model jednowieżowy, uzbrojony w armatę 37 mm, sprzężoną z karabinem maszynowym. Ogółem w okresie marzec 1935 r. - wrzesień 1939 r. (produkcja trwała jeszcze po wybuchu wojny) PZInż. zbudowały około 135 czołgów 7 TP. Z posiadanych przez WP czołgów 7 TP zmobilizowano 1. batalion czołgów lekkich, 2. (301) batalion czołgów lekkich (oba bataliony po 49 czołgów według stanu etatowego) oraz dwie samodzielne kompanie czołgów lekkich zgrupowania pancernego obrony Warszawy.¹⁾

7TP był drugim, po niemieckim Pz.Kpfw. IA, czołgiem z silnikiem wysokoprężnym produkowanym seryjnie na świecie.

9TP
Ostatnia praca konstrukcyjna wykonana przed wybuchem wojny polegająca głównie na pogrubieniu pancerza. Przez wprowadzenie zmienionego i spawanego kadłuba oraz poszerzonych gąsienic udało się powiększyć grubość przednich pancernych blach kadłuba miejscami do 30, a z przodu do 40 mm. Masa tego czołgu wynosiła 11,2 t. Do produkcji został zatwierdzony czołg z silnikiem Saurera typu CT1D o kadłubie aluminiowym, jednakże wybuch wojny przekreślił te plany.²⁾

• Czołg Bojowy wz. 31 : prototyp.
• VAU-33 (Vickers-Armstrong-Ursus-33) : późniejsze oznaczenie prototypu.
• 7TP : Siedmio-Tonowy Polski.
  • 7TP jw : wersja dwuwieżowa.
  • 7TP dw : wersja jednowieżowa.
• 9TP : czołg lekki, poważna rekonstrukcja 7TP.

Pancerz nitowany z blachy walcowanej.

Załoga - 3 ludzi.
Masy - masa bojowa czołgu jednowieżowego z radiostacją 9900 kg.
Wymiary - długość całkowita około 4,560 m, szerokość całkowita 2,430 m, wysokość 2,300 m (2,123 m do powierzchni górnej płyty pancernej), prześwit 0,381 m.
Uzbrojenie - 1 armata 37 mm wz. 1937 Bofors sprzężona z karabinem maszynowym 7,92 mm wz. 1930.
Amunicja - jednostka ognia do armaty 80 naboi, do kaemu 3960-4000 naboi.
Opancerzenie - kadłub: przód 17 mm, boki i tył przedziału silnika 13 mm, strop i płyta dolna przednia 10 mm, dno 9,5 mm, płyta górna nad silnikiem 5 mm, wieża: 15 mm, strop 10 mm.
Napęd - 6-cylindrowy, 4-suwowy silnik wysokoprężny Saurer-Diesel VBLDb (PZInż. 235) o mocy 110 KM (80,85 kW) przy 1800 obr/min, pojemność skokowa 8550 cm³, stopień sprężania 15,5:1, chłodzony cieczą.
Paliwo - olej napędowy, pojemność zbiorników paliwa 130 l, zużycie paliwa 80 l/100 km po drodze, 100 l/100 km w terenie.
Podwozie - gąsienice stalowe o 110 ogniwach każda i szerokości 267 mm, rozstaw środków gąsienic 2016 mm.
Osiągi - prędkość maksymalna 37 km/h po drodze, zasięg po drodze 160 km, w terenie 130 km.
Pokonywane przeszkody - nacisk jednostkowy 0,58-0,60 kg/cm², wzniesienia o nachyleniu 36°, rowy o szerokości 1,8 m, przeszkody wodne o głębokości 1,0 m, ściany pionowe o wysokości 0,75 m.
³⁾

Masy - masa bojowa czołgu dwuwieżowego 9400 kg.
Wymiary - wysokość 2,190 m.
Uzbrojenie - 2 karabiny maszynowe 7,92 mm wz. 1930.
Amunicja - jednostka ognia 6600 naboi.
Opancerzenie - wieża: 13 mm, strop 5 mm.
⁴⁾

• Muzeum Wojska Polskiego, Warszawa (fragmenty).
• Rekonstrukcja z zachowanych części (potrzebny link do projektu).

• Vickers E, czołg lekki
• C7P, gąsienicowy ciągnik artyleryjski
• T-26, czołg lekki

1. Jurga Tadeusz: Obrona Polski 1939. Warszawa 1990.
2. Zasieczny Andrzej: Czołgi II wojny światowej. Warszawa 2005. s.52-54.
3. Gazety Wojenne. Nr 3. s.51.
4. Polska broń pancerna. Opracowanie Adam Jońca. Warszawa brw. s.3,4.
5. Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa 1975.
6. Jońca Adam, Szubański Rajmund, Tarczyński Jan: Wrzesień 1939. Pojazdy Wojska Polskiego. Barwa i broń. Warszawa 1990. s.58.

…